چرا چرت‌زدن شما را زیرک‌تر می‌‌کند؟

به گزارش لایوساینس در این بررسی داوطلبانی که پیش از انجام دادن یک وظیفه به خاطر سپردن در هنگام عصر 100 دقیقه چرت زده بودند، نسبت به افرادی که بدون چرت زدن این کار را انجام داده بودند‌، به طور میانگین 20 درصد نمره‌های بیشتری در این آزمون حافظه گرفتند.

ماتیو واکر،‌استاد روانشناسی و علوم اعصاب در دانشگاه برکلی در کالیفرنیا، سریرست این پژوهش، گفت: "در حد اطلاع ما به نظر می‌رسد این این بررسی اولین شاهد در مورد مزیت غیرمنفعلانه خواب در  یادگیری است."

واکر گفت: "تنها کافی نیست پس از یادگیری بخوابید. معلوم می‌شود که قبل از یادگیری هم نیاز به خواب دارید."

چرت‌زدن‌های سرزنده کننده

پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که رویا دیدن یادگیری را تقویت می‌کند،‌ و یک بررسی دال بر آن بود که 90 دقیقه چرت زدن ممکن است به حافظه درازمدت کمک کند.

اما پژوهش واکر که این هفته در جورنال Current Biology منتشر شده است، نشان می‌دهد یک مرحله دیگر خواب، که مرحله "خواب بدون حرکات سریع چشم" (NREM) به تقویت یادگیری ناشی از چرت زدن پیش از یادگیری، ارتباط نزدیکی دارد.

واکر و همکارانش از 44 داوطلب - 27 زن و 17 مرد- خواستند هنگام ظهر به آزمایشگاه خواب بیایند. در ابتدا از این داوطلبان انجام وظیفه‌ای خواسته‌شد که در آن مجبور بودند 100 نام و چهره را به خاطر بسپارند. سپس از آنها آزمایش به عمل می‌آمد تا معلوم شود تا چه میزان می‌توانند نام و چهره‌های مربوط به هم را به یاد آورند.

پژوهشگران در مرحله بعد نیمی از داوطلبان را برای برای چرت زدن در فاصله ساعت 2 بعدازظهر و 3:40 بعدازظهر فرستادند. دانشمندان امواج مغزی داوطلبانی که در حال چرت زدن را در هنگامی که خوابیده بودند، ثبت کردند. گروه دیگر از داوطلبان بیدار ماندند و کارهای روزمره‌ معمول‌شان را انجام دادند. در ساعت 6 بعدازظهر، از هر دو گروه خواسته شد، مجموعه دیگری از 100 چهره و نام را به خاطر بسپارند و دوباره میزان یادآوری آنها مورد آزمایش قرار گرفت. (زمان آزمایش طوری تعیین شده بود که به افرادی که چرت زده بودند بیش از یک ساعت فرصت می‌داد تا از خواب‌آلودگی پس از چرت زدن خارج شوند).

به گفته واکر اولین یافته عمده این بود که توانایی یادگیری با رفتن به انتهای روز کاهش پیدا می‌کند. داوطلبانی که چرت نزده بودند در آزمایش عصرشان نسبت به آزمایش صبح‌شان 12 درصد ضعیف‌تر عمل کردند. اما در کسانی که چرت زده بودند، بر عکس نتایج آزمایش بعدازظهر بهتر از آزمایش صبح بود و حافظه آنها تقویت شده بود: کسانی که چرت زده بودند در آزمایش عصر 10 درصد بهتر از آزمایش صبح عمل کردند. به گفته واکر در مجموع تفاوت نمره‌ها میان دو گروه - آنهایی که چرت زده بودند و آنهایی که چرت نزده بودند- 20 درصد بود.

دومین یافته این بود که ثبت امواج مغزی نشان دهنده یک مسئول احتمالی تقویت حافظه پس از چرت زدن بود: یک فوران کوتاه‌مدت و همزمان‌شده از فعالیت الکتریکی به نام "دوک خواب" رخ می‌داد. این دوک‌های خواب حدود یک ثانیه طول می‌کشند و ممکن است 1000 بار در طول شب در مرحله خواب NREM تکرار شوند. افرادی که دوک‌های بیشتری در خواب‌شان رخ دهد، به خصوص افرادی که این دوک‌های خواب بیشتر در منطقه‌ای از مغزشان به نام قشر پیش‌پیشانی رخ می‌دهد، بیشترین افزایش توانایی یادگیری پس از چرت زدن را به دست می‌آورند.

بارگذاشتن خاطرات

واکر و همکارانش تصور می‌کنند این دوک‌های خواب برای این کار می‌کنند تا اطلاعات را از هیپوکامپ، ناحیه کوچکی در عمق مغز که خاطرات در آن ذخیره می‌شود، به قشر پیش‌پیشانی که به عنوان ذخیره حافظه درازمدت عمل می‌کند، منتقل کنند. این کار هیپوکامپ را آزاد می‌کند تا خاطرات جدید را بسازد.

واکر می‌گوید فراوانی خواب NREM و دوک‌های خواب در سراسر دوره زندگی فرد تغییر می‌کند. برای مثال در افراد سالمندتر دوک‌های خواب کاهش می‌یابد ‌که بیانگر این است اختلال خواب ممکن است یکی از دلالیلی باشد که نقصان حافظه در سالمندی این همه شایع است. داوطلبان در بررسی فعلی جوان بودند، اما به گفته واکر پژوهشگران امیدوارند اثر دوک‌های خواب را بر یادگیری افراد سالمندتر هم مورد بررسی قرار دهند.

واکر می‌گوید این پژوهش همچنین توجه را به اهمیت خواب در زندگی روزمره جلب می‌کند. دوک های با فراوانی بیشتری در اواخر خواب شبانه رخ می دهند، دقیقا همان زمانی که افراد مشغول به کار و تحصیل که مجبورند زود از خواب برخیزند، آن را از دست می‌‌دهند.

واکر می‌گوید: "در دوره زمانی میان نوزادی و ابتدای بزرگسالی، ما این برداشت را که خواب برای‌مان مفید است، کنار می‌گذاریم. او می‌گوید این رویه باید تغییر کند.

"خواب در مورد یادگیری و حافظه نقش بسیار فعالی دارد. به نظر من برای جامعه تجملی نشمردن خواب و ان را یک ضرورت زیستی به حساب آوردن خردمندانه خواهد بود."